Bas çek mandal
Bas çek mandal
Veya kapısı
Öncelikle VEYA kapısının çalışma mantığını anlamaya çalışalım. VEYA kapısını paralel bağlanmış anahtarlar olarak düşünebiliriz.
Resimden de görülebileceği üzere ışığın yanabilmesi için A veya B anahtarlarından bir tanesinin 1 olması yeterlidir.
VEYA kapısı toplama işlemine karşılık geliyor.
Resme bakarak doğruluk tablosunu kolayca çıkarabiliriz.
A veya B 1 olduğunda çıkış 1 olacak.
Çıkışın 0 olması için hem A hem de B'nin 0 olması gerekir.
Geri besleme
Şimdi veya kapısının çıkışını, girişe vererek ne olacağına bakalım. Kolaylık olması açısından VEYA kapısının doğruluk tablosu verilmiştir.
Öncelikle A 0 iken B de 0 iken çıkışın 0 olacağı, bu değerin de aynı zamanda B değeri olduğu doğruluk tablosundan da görülebiliyor.
Şimdi A'ya basarsanız ne olacağına bakalım.
Aşağıdaki devrede A'ya basınız.
Çıkışın 1 olduğunu görebilirsiniz.
Çıkış değeri B'ye geldi. B'nin değeri 1 oldu.
B'nin değeri 1 olduktan sonra, A'nın değeri 1 de olsa 0'da olsa çıkışın hep 1 olacağını doğruluk tablosundan görebilirsiniz.
A'ya tekrar basarak çıkışın değişip, değişmediğini gözlemleyiniz.
Başka bir devre
Şimdi başka bir devreye bakalım.
Diğer devreden farklı olarak VEYA kapıları yerine VEYA DEĞİL kapıları kullanıldığını görebilirsiniz.
Devrenin nasıl çalıştığını anlamaya çalışmadan önce benzetim yazılımı ile deneyelim.
Devrenin hali hazırdaki durumunu aşağıda görebilirsiniz.
B'nin değerinin 0 ve çıkışın değerinin 1 olduğunu görebilirsiniz. 1 ve 0'ın VEYA DEĞİLİ 0 olacak. 0 değerini de üzerinde çizgi olan çıkış kapısında görebilirsiniz.
Üzerindeki çizgi işareti, çıkış kapısının DEĞİLİ olduğunu gösteriyor.
Çıkış kapısının DEĞİLİ 0, S kapısının değerinin 0 olduğunu görebilirsiniz. Bu iki kapının VEYA DEĞİLİ ni aldığımızda çıkış kapısında 1 değeri görüyoruz.
Bu durumda iken alttaki B düğmesine basarsak ne olacağını düşünelim. B'nin hemen üstündeki değerin 1 olduğunu görebilirsiniz. Bu durumda B düğmesine basarsak B 1 olacak. 1 VEYA DEĞİL 1 sonuçta 0 değerini vereceği için çıkışın değilinin değişmeyeceğini görebilirsiniz.
Kendiniz sınamak için B düğmesine yukarıdaki benzetim yazılımında basmayı deneyiniz. Düğmeye bassanız bile hiç bir şey olmadığını görebilirsiniz.
Üstteki S düğmesine basarsak ne olacağına bakmak için devreyi tekrar çizelim.
Eğer S düğmesine basarsak S'nin değeri 1 oldu. İlk adım.
S'in değeri 1 altındaki 0 iken doğruluk tablosundan da görebileceğiniz üzere çıkış 0 olacak. İkinci adım. Bu 0 değeri en alttaki B kapısının üzerine gelecek.
İkinci adımda en alttaki B kapısı 0 ve onun üzerindeki değer 0 olduğunu görebilirsiniz. Doğruluk tablosundan 0 ve 0'ın VEYA DEĞİLİNİN 1 olduğunu görebiliriz.
Böylece üçüncü adımda çıkışın değili 1 olacak. Bu değer S kapısının hemen altına gelecek. 1 ve 1 'in VEYA DEĞİLİ 0 olduğu için devre kararlı duruma geldi.
Sınamak için benzetim yazılımında S düğmesine basalım.
Gerçekten de çıkış 0 oldu. Devre burada izah ettiğimiz 3. adıma geldi. Devre hızlı bir şekilde bu üç adımdan geçti.
S düğmesine tekrar basıp 0 yaparsak ne olur? Bu bizi doğruluk tablosunun yanında görülen ilk duruma getirir. Kısaca hiç bir şey değişmez.
S düğmesine basmaya devam etseniz bile çıkışın değişmediğine dikkat ediniz.
Eğer B'yi 1 S'yi 0 yaparsak, ardından S'yi 1 B'yi 0 yaparak devam edersek çıkış değeri 1 ila 0 arasında geçiş yapacaktır.
Bu devrenin ismine bas çek mandal adı verelim.
Eğer devrenin elle çizimlerine bakarsanız biraz mandala benzediğini görebilirsiniz.
B ise birle, bir yap anlamına geliyor. Yani B düğmesine basarsanız çıkışı 1 yapıyor. S ise sıfırla anlamına geliyor. S'ye basarsanız çıkışı 0 yapıyor.
Eğer hem B'yi hem S'yi 1 yaparsanız bu durum tanımsız olarak kabul ediliyor.
Yorumlar