Dalgalı akımla tanışın
Trafolu güç kaynağı yapımı, bölüm 1
Giriş
Bu seride Allah nasip ederse, kendi güç kaynağımızı yapmaya çalışacağız.
Bunu yapmak için bir düşürücü ("trafo") kullanacağız.
Serinin İlk dersinde deneylerle dalgalı akımı öğrenmeye çalışacağız.
Düşürücü nedir?
Düşürücü 230 V şebeke gerilimini 12 V, ya da 24 V gibi daha uygun seviyelere düşürür. Giriş ve çıkış olmak üzere sargılardan oluşur.
Türkiye için şebeke gerilimi 230 volt, dalga sıklığı ise 50 Hz'dir.
Kullanacağınız düşürücünün ("trafo") 12 volt AC olması yeterlidir.
Trafo gerilimini ölçelim
Multimetreyi AC ölçüm kademesine getirip gerilimi ölçelim.
AC gerilimi multimetre ile 13.85 volt olarak ölçtük.
Şimdi aynı ölçümü osiloskopla yapalım.
Osiloskobun ölçüm çubuklarından 1 tanesini trafonun bu 2 tane AC çıkışına bağlayalım.
Ölçüm çubuğunun ("probe") ana ucunu bu çıkışlardan birine, toprak ucunu diğer çıkışa bağlayınız.
Ekranı bir tam dalga gösterecek şekilde ayarlayınız.
Üstteki ekranda zaman aralığının 2 mili saniye olduğunu görebilirsiniz.
Bir dalga çevrimini hesaplamak için sinüs işaretinin tepe noktaları arasını sayabiliriz. 2 - 4 - 6 - 8 diye devam edersek bir dalga çevriminin 20 ms olduğunu görebiliriz.
Artı gerilimin yaklaşık +20.5 V eksi gerilimin ise yaklaşık -19.5 V olduğu görülebiliyor.
Multimetre ile gerilimi 13.85 volt olarak ölçmüştük.
Multimetre AC gerilimin kare kök ortalamasını ölçüyor.
AC, dalgalı akımın kare kök ortalaması, tepe geriliminin $ \displaystyle \frac { \sqrt{2} } {2} $ katına eşit oluyor.
Tepe gerilimini yaklaşık 19 volt olarak alır ve $ \displaystyle \frac { \sqrt{2} } {2} $ ile çarparsanız multimetre ile ölçtüğümüz değeri bulabilirsiniz.
Sınamak için osiloskopla bir ölçüm yaptık. Hemen hemen multimetre ile ölçtüğümüz değerin aynısını bulduk.
Sol üst köşede dalga sıklığının 50 Hz olduğunu görebiliyorsunuz.
Osiloskobun ölçüm özelliği olmasa idi dalga çevriminden giderek sıklığı bulabilirdik.
Bir dalga çevrimini 20 mili saniye olarak bulmuştuk.
Bu süreyi saniyeye çevirirsek 0,020 saniye olur.
Sayının çarpmaya göre tersini hesaplarsak 50 buluruz.
Bu da bize sıklığın 50 Hz olduğunu gösterir.
Sayının çarpmaya göre tersini bulmak için bu hesap makinesini kullanabilirsiniz.
Bir sonraki derste Allah'ın izniyle tam ve yarım dalga doğrultucu yapmaya çalışacağız.
Yorumlar